جنگ زدگی

 خب در گذر پرغصه ی ایام، تجربه ی جنگزدگی هم به دفترزندگی ما افزوده شد. البته نسل من تجربه ی جنگ و بهتر بگویم سایه ی جنگ را ازکودکی بر فراززندگی خود، حس کرده بود. اما این بار، این جنگ، هیولایی از جنسی دیگر بود. شخصا، این بار دوراز وطن، درعصربه اصطلاح ارتباطات خود را بدون ارتباط، بی پناه، رهاشده، ممیزی شده از جریان اصلی اخبار غرب یافتم.

 مقدمه

نسل من عموما در برهه های مختلف، سازش پذیری و صلح دوستی خود را نشان داده. حسن نیت نشان داده و خیانت دیده. دل بسته و دلش شکسته. مصونیت  مفسدان و در بند شدن مصلحان را دیده.  راه پیمایی صلح کرده و مشق مدنیت کرده و جوابش توحش مسلحانه بوده. در دوران دانشجویی من که همزمان با ظهور معجزه ی هزاره شد، خس و خاشاک تبدیل به نماد حضور گسترده و مستضعفانه ی جامعه ی مدنی ایران شد. 

باری، این خشت اول ها، ما را به ثریای پردرد اکنون رهنمون شدند.

در گذر سال های دهه ی هشتاد و نود شمسی، از پس تجربه های شکست خورده، پویش های پراکنده و سرکوب ها و فریادهای فروخورده، شاهد تولد طفل شومی به نام پوچ اندیشی بودم.  نضج بی تفاوتی و عافیت اندیشی ، اتمیزه شده و کرگدنی شدن وجدان در مقابل سیل اتفاقات محیطی، بزرگ ترین سرمایه های ما به عنوان مردم  ایران را به سمت نابودی تدریجی سوق داد.  

 برگردیم به ۲۳ خرداد ۱۴۰۴، در آن روز مقدر که از قضا دوسه روز پیش از دور ششم مذاکرات اتمی بین ایران و آمریکا بود، بنیامین نتانیاهو فرار رو به جلوی دیگری تدارک دید. بعید می دانم کسی این تاریخ را با اتفاقاتی که قرار بود دو روز بعدش رخ دهد به یاد بیاورد. بعید می دانم کسی این شکایت  را که در میانه مذاکرات صوری ، دشمنان ایران در حال تدارک حملات موشکی و پهپادی بودند را به خاطر تاریخ بسپارد. بعید می دانم سیستمی که خود به دروغ و فریب متوسل شده، در موقعیتی اخلاقی برای شکایت کردن باشد. اما مردمانی دلخوش به بهبود روزگارشون بودند. مردمانی سرگشته شدند. مردمانی دلخوش به فردای بهتر زیر بمباران رفتند. بعید میدانم ردی از شکایت ها و دادخواهی های ما در روایت تاریخ به جا بماند.  اسراییل به ایران حمله کرد و ان چه شروع شد که بعدها به ابتکار قدر قدرت زمانه و کودک-کاربرفضای مجازی، جنگ دوازده روزه نام گرفت. بازهم سهم ما از یک واقعه تاریخی، کمپارتمان رنج و درد بود و سهم اربابان زمانه، برنامه ریزی، محاسبه، مهره چینی و لذت تماشا با پاپ کورن و نوشابه رژیمی!  نهایتا هم برای زدن مهر خود در تاریخ،  نامگذاری تراژدی به ابتکار و برحسب دایره واژگانی محدود خود. بله، مقدر بود جنگی به نام جنگی دوازده روزه در بگیرد.

دراین میانه، در مرکز مکعب درد، من مردمانی را دیده ام (و با اغماض خودم را از آن تبار میانه ی مردمان سرزمین می دانم)  که هیچ جایی بازیگر هیچ سناریویی محسوب نمی شوند. به قول مصطفی ملکیان مردمانی می آیند ، درد می کشند و می میرند. 

اما در عین این حدیث دردمندی باید ماند و باید ساخت و از در حد توان حدیث آرزومندی هم گفت و نوشت.  آموخته ام که اولین قدم در مسیر راه حل ها، توصیف بی کم و کاست مساله است. در این نوشته کوتاه در پی طرح ابعادی از مساله موجود وافزودن اندکی از دغدغه های شهروندی شخصی خودم هستم:

۱ 

بازمانده از عصر دولت - ملت

دیگر اگر شک و شبهه ای بود، این بار اثبات شد که شرط بقای ما به عنوان یک کشور، احترام زمامداری به نظام پذیرفته شده دولت - ملت است. لحن های تحکمی و تصنعی امت محور در میان بحران رنگ باختند و آن چه در قلب بحران جنگ میدانداری کرد، چنگ انداختن به مفهوم ملت بود. ملتی رنگین کمان گونه که اهمیت و موضوعیت هر گوشه اش در جنگ یادآوری می شود و جزیی از کلیتی به نام ایران میشود. این که طی دو سه دهه اخیراعتقاد به این کلیت دولت - ملت و این باورمندی به سرزمینی به نام ایران چه قدر آسیب دیده است، نیاز به بررسی بیشتری دارد. اما به گواه تجربه جنگ اخیر میتوان گفت مردم در ایران کماکان مایل به زیست ذیل چنین تعریفی هستند. ساکنین کشور می خواهند حق زیست به عنوان ملت را داشته باشند و مثل اکثر کشورها در زمانه ی خود بده بستانی قانون محور با دولت خود داشته  باشند. زیستی صلح امیز که فی نفسه مقدس است و قرار نیست سوخت هیچ  تفکر یا ایديولوژی قدسی همایونی شوند.

۲

   مردمان مظلوم - روایت های مظلوم

بدون شک این جنگ ورشکستگی نظام رسانه ای و تبلیغاتی ایران در برساختن روایتی حداقلی از وقایع روز را نمایان کرد. درحالی که شبکه های معتبر بر روی شهرهای اسراییل زوم کرده بودند و تمام فعل و انفعلات و قربانیان غیر نظامی را با شفافیت مخابره می کردند، در ایران نوعی سانسور خبری در خدمت تصویر مقتدرانه  به کار گرفته شده بود. گویی ایران درحال حمله به شهروندان عادی اسراییلی وازسوی دیگر اسراییل صرفا در حال منهدم کردن راکتورهای هسته ای و کارتل های مواد مخدر در ایران است! طنز سیاه این بی درایتی و ناعدالتی را به ویژه ایرانیان ساکن در غرب بهتر حس کردند. این که این فاجعه در روایت سازی نتیجه ی چه فرآیندهای معیوبیست نیاز به تحقیقات وسیع و مدل های چند متغیری دارد. اما بدون شک می توان سیاست صدا و سیما را مقصر اول دانست. صدا و سیما ارگانی عریض و طویل،  با بودجه نامشخص و معاف از مکانیسم های نظارتیست. بارها و بارهانسبت  به نقص های این  رسانه کلیدی هشدار داده شد و حالا می توان گفت در بزنگاه موجودیتی اخیر، صداو سیما جاده صاف کن دشمنان ایران و عامل اصلی ضعف ایران در روایت مظلومیت جامعه ی ایرانی تحت حمله دشمن بود.

۳

 اصلاح طلب - اصولگرا: کارگزاران مناسبتی

این بزنگاه گواه دیگری بود بر ورشکستگی دوگانه ی اصلاح طلب و اصول گرا در ایران. بارها روشنفکران مستقل و ایراندوست نسبت به مسایل کلان مملکتی هشدار دادند. هشدار دادند نسبت به این کرنش ها و عبودیت های دغلکارانه، به محیط زیست در حال نابودی، به دیپلماسی در مسیر تباهی، به مناسبات داخل قدرت مبتذل، به شبه-مساله سازی ها به جای پرداختن به مسایل اصلی، به فساد ریشه دوانده درارکان نظام، به صدا وسیمای ضد ملی وبه عدم استقلال قوه قضاییه.

شکست کنونی نتیجه ی سریال چشم پوشیدن متولیان اموربربسیاری ازمسایل عمیقست. همان مسایلی که دلسوزان بارها برآفتاب افکنده بودند. جامعه ای که رجال سیاسی آن باید از خودی ها گزینش شوند، جامعه ای که کنشگری در آن به تکاپوی فصلی موسم انتخابات فروکاسته شده باشد و جامعه ای که در آن هر نبرد حیدری-نعمتی توجیه سیاسی و اقتصادی پیدا می کند، در مسیر درستی قرار نمی گیرد.  نظام تصمیم ساز از تهدیدات کلان سرزمینی، از تحولات دنیای خارج و در یک کلام از روح زمین و زمانه ی خود غافل میشود. 

 چهل سال الگوی ناکامی و فرو رفتن در چنین اغمایی، بی هنری فردی یا تقصیر یکی دو مفسد یا عنصر رادیکال نیست. این ساده سازی ها دیگر کارگر نمی افتد. از این خود فریبی ها آبی گرم نمی شود. این حجم عقب افتادگی کار جمعی گروهیست، و حکایت از فساد سیستماتیک و ورشکستگی نظری و عملی در سطح کلان زمامداریست. این صحنه دلخراش، حاصل جمع اجزای متعددیست که هر یک با وعده ی کارآمدی و اصلاح، گوشه ای از این پازل زوال شدند. 

 

۴

  .انسانیت نه در سلبریتی ها بلکه در شهروندان بی نام و نشان جاریست

مثل هر موضوع دیگری، قهرمانان عالم واقع با قهرمانان عالم نمایش هم پوشانی چندانی ندارند.عده ای از کشته شدگان از کادر درمان، پزشکان متخصص، پرسنل  هلال احمر و امدادرسانان مملکت بوده اند. اقشاری که در وضعیت بسیار سخت روزگار را سپری می کنند. به زندگی شرافتمندانه این عزیزان باید غبطه خورد. ناامنی مالی بدون شک تهدیدی بزرگ برای اخلاق محسوب میشود. ازسویی نمی توان با رمانتیسیزه کردن مصیبت و قایم شدن پشت امواج ناسیونالیستی، فاجعه ها را بزک کرد. غم ازدست دادن انسان های بی گناه با هیچ حس مثبت و پیام اخلاقی قابل التیام نیست.  فقر و نابسامانی ها اخلاق و انسانیت را می بلعد و بخش بزرگی از آنومی و آنارشی در ایران هم منبعث از همین فروپاشی اقتصادی است. 

اما بازهم در میان این همه درد وغم، تصویری ازانسانیت، از آن اکت شرطی نشده، از آن دگردوستی که سمی نیست، از آن انسانیتی که به ناگهان به خروش میاید، پدیدار میشود. همان کورسوی امیدی که انسان را در دل شب تار به ادامه دادن ترغیب می کند. اساسا تا این جا بقای ما ایرانیان در کشاکش قرن بیست و یکم برهمین سامان امید وپایداری استوار بوده است. سخت است نوشتن از جنگ را با پیامی مثبت به پایان برد، اما در زمانه زندگی پر تناقض، شاید همین تکاپوی زیستن در دل تراژدی شاهدی بر بقای امید است. به قول قیصر امین پور عزیز:

سراپا اگر زرد و پژمرده ایم ولی دل به پاییز نسپرده ایم 

پدرام، خرداد - تیر ۱۴۰۴

 The dead all leave something behind.

Better a trail of good deeds

than a pile of coins

The world remembers virtue--

and no one can steal it.

Rumi

Translation: Haleh Gafori

Top Three Most Lethal Atrocities

 This is excerpted from the book Better Angels of Our Nature by Steven Pinker.

In the Chapter "Long Peace," the author explains the historical myopia and the availability heuristic, which hinder a fair assessment of the current status of humankind in terms of violence.

There is a table on page 195 where 21 major atrocities executed throughout human history are listed. These events are ranked based on death toll adjusted for the 20th century:

• Number one is the An Lushan revolt (8th Century) in China during tang dynasty. The actual death toll of 36 million is equivalent to two-thirds of the empire's total population and one sixth of the total world population (~ 429 million in 2018).
• Number two: Mongol conquest (13th Century) with 40 million casualties (~ 278 million now).
• Number three: Mideast Slave Trade (7th-19th Centuries): 19 million casualties (~ 132 million now).

CMU Faculty Recitals: Saariaho, Perkinson, and Bach

 I'm dedicating this post to a far-gone event I attended in April.

Throughout the years, I have enjoyed faculty recitals at Carnegie Mellon University so interesting. The series has been very educational, and intricately selected works opened new horizons and introduced new artists to me. 

The last event I could attend was the solo cello performance by Angela Park.

The repertoire for that musical evening was eclectic:

1.  Kaija Saariaho: Sept Papillons for Solo Cello (2000)
2. Coleridge-Taylor Perkinson: Lamentations Black/Folk Song Suite for Solo Cello (1973)
3. J.S. Bach: Cello Suite No. 6

Jafar Panahi won the Palme d'Or

Jafar Panahi won the Palme d'Or prize at the Cannes Film Festival. His latest movie "It was Just an Accident" was competing during the 78th annual of Cannes Festival. 

As an Iranian, this news filled me with joy and pride. He has been a symbol of civil resistance in Iran. This is the second time an Iranian film director has won this prestigious prize.

Huge respect for Panahi: Panahi the artist, the campaigner, the activist, and the human.

Pedram

5/24/2025

House of Waters

 "House of Waters" performance was fantastic. A combination of Jazz, Rock, and World music. The program was part of Jazz Poetry month, organized by City of Asylum. Participating poets were Rania Mamoun, Solfia Elhillo, Nathan Osorion, and Haleh Liza Gafori (who has translated a collection of Rumi's poems)

Top-notch artistry.

5/17/2025

 

If you are never solitary, you are never religious

Alfred North Whitehead 

Book Review: Ten Arguments for Deleting Your Social Media Accounts Right Now

 Do you feel you have been shafted by high-tech social media companies? The book is written by computer scientist Jaron Lanier. He is one of the founding fathers of virtual reality and a Silicon Valley resident. So, these words and his viewpoint are more thought-provoking. 

In the preface, he uses the example of cats as a species with a behavioral pattern we should aspire to in our online lives. Cats behave independently in an untameable fashion, which makes training techniques futile. This is what we should consider when facing the chaos of the Internet, specifically social media.

First of all, this is not a self-help "Key to Maximum Productivity" type of book. While it is snappy, the book tackles a complex matter that requires multidimensional analysis. In terms of the flow, it is well-written and provides some inside knowledge from a reference figure who has lived in Silicon Valley. Actually, Lanier is himself among the founding fathers of the technology.

Briefly, ten arguments are mentioned in this book against the use of social media:

1- Being against your free will:

Through ads, social media platforms attack our privacy and ultimately undermine our free will. 

This argument is closely tied to the second argument, as the compromised personal information is used to modify users' behaviors. These two arguments are fundamental critiques. I found them valid and definitely concerning. However, despite all these hazards, could a dignified approach harness the capabilities of these platforms? The free public platforms have some inherent flaws that expose users to data piracy. The compromised or exploited data has been used for several ominous plots: from elections to marketing purposes. If this trend grows at this pace, the cybersecurity and political manipulation will definitely outweigh all positive social aspects of these platforms. 

2- Being a behavior-modifying tool: 

Herein, Lanier uses the acronym BUMMER for the first time. BUMMER stands for "Behaviors of Users Modified, and Made into an Empire for Rent”. As a constant customer, I found this point very valid. In most extreme stance, Lanier says: 

"the core of the BUMMER machine is not a technology, exactly, but a style of business plan that spews out perverse incentives and corrupts people."

3- Making you into an asshole (Unhealthy relationships): 

There are dangerous behavioral changes such as aggression, arrogance, a fetish for axaggeration which is a cover for inner insecurity. Top social media influencers have reportedly confessed that being too nice to others is a disadvantage in this fierce "competeitive fishbowl" business model. Also, the book describes some herd behaviors that switch from solitary/pack behaviors to group behaviors. The pack setting makes social media users predisposed to thinking and acting in a areactionary fashion; more focused on peers or enemies. Rather, an unaddicted educated mind may opt to act more proactively with more awareness of his/her surrounding environment. 

4- Truth sidelined: 

What if one day you find out that the bulk of the likes, reviews, reposts, and comments (and all other sorts of interactions) are fake interactions from fake followers? This is well well-documented that the platforms are fertile soil for such fugazi entities and ghost cyber ninjas, appearing in times of need (political campaigns, election seasons, hot debates, etc) and disappearing when they are not needed, just to reappear with a handy justification to fool the followers/audience. In my limited personal experience, I have stumbled upon a lot of these accounts, and my wishful thinking gradually tailed off, and I was consigned to the grim machinery behind the social media. Actually, we all came to believe that we share these online ecosystems with gazillions of android entities. The ecosystem is polluted, and the truth is subdued. 

5- Context-less:

Limited time, limited space, and a rush to interact jeopardize several interactions on social media. To make matters worse, interspersed ads add to the fuzziness and make the platforms susceptible to a miscarriage of the simple messages. And when they somehow manage to conduce a message, it is dissociated from its context. 

Here, I have a critique. True, this shortage of time and characters are not helpful. However, for the most part the problem lies in the users' approach and how they want to use the tool. The logic is there, but not satisfying. This argument is rather subjective and does not hold a strong sinew.

6- Being against empathy: 

Seeing other people's views in an abridged version compromises our perception and feeling of a matter or situation. These brief encounters devoid of context are just deluding us about participating in a communal discourse. Hence, we are left with some dubious pretexts as to why fellow citizens did what they did. 

7- Hinders happiness:

This argument is again subjective but stronger than #6. On social platforms, people are ranked based on their statistics revolving around popularity and size of their social circles. This triggers a ceaseless appeal to posession of social contacts no number of "friends/followers" can satisfyingly put an end to this craving. Also, a more serious side effect is that it reduces concepts such as friendship or human interaction to numbers and records. 

8- Undermining economic dignity:

Reliance on the "Gig economy" does not provide stability. A minority of entrepreneurs become extremely wealthy in the mould of the 19th century's "Gilded Age". However, overall risk has been radiated out to ordinary people (customers).  

9- Negative and even nefarious when it comes to politics:

Up to a certain point, social media had a positive impact (for example, online activism against abject poverty). However, after the financial power of the social media companies skyrocketed, it began to negatively impact political decision-making. There are plenty of examples in recent history: the Myanmar Rohingya crisis deterioration which coincided with Facebook's arrival and inundation by waves of unadulterated misinformation. Another example: India and fake posts (on Facebook's WhatsApp) on child abductions, destabilized parts of India (unfounded rumors).

A more recent example is post-Assad Syria, where cyber activities on platforms in the middle of an information void. 

Thedore, the UN reports social media as a massively deadly weapon sue to "shitposts"

10- Corrosive effect on spirituality: 

For BUMMER citizens, virality is equivalent to truth. To trust these platforms, you should give your cognitive power over to that system. You need to trust the wisdom of BUMMER and its algorithms. As mentioned in argument #4, the social media platforms have not defined "seeking truth" as their goal.